‘Misschien staan er nog meer ramen van Piet Clijsen in het klooster’, opperde abt Bernardus. Ze (twee) zijn uit hetzelfde jaar 1947 en hebben wellicht enkele vergelijkbare stijlkenmerken, lichtte hij toe.

De ramen waarover hij het had staan in de abtskapel, ook wel St. Jozefkapel genoemd, vlakbij de ontvangstkamer waar we zaten te praten.

Toen we er binnen kwamen vielen ons meteen de kleuren op die niet overeenkwamen met wat we inmiddels gewend waren; daardoor was de uitstraling van de ramen anders. Verder was erg opvallend dat een handtekening en datering ontbrak; voor zover ons bekend is al het werk van Piet Clijsen voorzien van in ieder geval een handtekening en meestal ook een datering.

Tijdens de oorlog was de toenmalige abt bang voor de vijand en beloofde St. Jozef dat hij drie kapellen voor hem zou bouwen als ze zonder kleerscheuren zouden overleven. Toen dat gelukkig gebeurde besloot het bestuur van de orde dat drie kapellen wel erg veel was en drie kapellen bouwen niet nodig, want ze hadden al een geschikte ruimte voor een kapel.

Normaal gesproken wordt alle relevante informatie met betrekking tot de abdij en zijn bewoners gearchiveerd. Helaas is er een hiaat gebleken in het archief van de abdij van 1944-1959. Hierdoor ontbreekt dus ook alle informatie over de ramen in de abtskapel. Daarnaast blijken er ook in de kapel van de abdij nog ramen te staan van een andere glazenier. De abt heeft zich daar altijd over verbaasd.

Omdat Jakke kunsthistorica is spraken we af haar te vragen een vergelijking te maken tussen de ramen van Piet Clijsen, zoals die bekend zijn én de twee ramen in de St. Jozefkapel.

In onderstaand overzicht staan sprekende kenmerken van de manier waarop Piet Clijsen pleegt te werken en de kunstenaar die de ramen in Abtskapel heeft gemaakt (zie boven). Soms is het handig nogmaals naar de ramen van Piet Clijsen in de abdij te kijken.

Werkwijze Piet Clijsen:

1. tamponeert het glas uitgebreid om vervolgens, door daarin te krassen, nuances in de tekening aan te brengen;
2. detailvoorstellingen worden meestal ook herkenbaar getekend. Een blaadje, een bloem etc.;
3. anatomische verhoudingen zijn waarheidsgetrouw en zien er natuurlijk uit;
4. vaandels geven een driedimensionale indruk. Dat geldt ook voor handen, voeten etc.;
5. lettertype in vaandel is herkenbaar in al zijn ramen;
6. ordening letters is logisch, met normale afstanden ertussen;
7. sterke en duidelijke tekeningen;
8. lood is meestal niet prominent aanwezig, tenzij het een functie heeft;
9. kleuren zijn overwegend redelijk hard;
10. ramen zijn altijd ondertekend en meestal gedateerd.

Werkwijze kunstenaar Abtskapel:

1. zeer beperkt gebruik van tamponage en krassen is niet als techniek toegepast;
2. details worden vaak suggestief weergegeven: bijvoorbeeld plantjes, blaadjes;
3. anatomische verhoudingen kloppen niet altijd;
4. vaandels zijn ‘plat’ weergegeven;
5. lettertype is anders, dus onherkenbaar;
6. letters staan soms te ver uit elkaar, zijn niet logisch geordend;
7. tekeningen niet erg sterk;
8. lood is prominent aanwezig;
9. kleuren zijn flets, pastel: niet ‘hard;
10. geen handtekening en datering.

De conclusie is dat de ramen niet door dezelfde kunstenaar zijn gemaakt.